Is tarwe ongezond?

DISCLAIMER: Dit is een vrij lang artikel. Ik kan me voorstellen dat je daar niet altijd tijd of zin in hebt. Misschien kun je het dan bewaren/pinnen voor een andere keer. Ik beloof je dat het de moeite waard is om te lezen!

Raak je ook wel eens vermoeid van al die keuzes die je elke dag weer moet maken? Zoveel informatie.. Wanneer je vandaag de dag gezond wilt eten heb je wel meer dan 100 verschillende diëten of manieren van eten.

Vroeger was het leven allemaal een stuk simpeler. Ik bedoel dus lang lang geleden toen de mensen nog leefden als jagers en verzamelaars, met dierenvellen en knuppels. Dan at je gewoon wat je tegenkwam. Of het at jou.

Maar tegenwoordig komt de ene na de andere rage op en verdwijnt weer. Superfoods, vet-arm, calorie-arm, suikervrij, Weight-Watchers, paleo, clean eating. Hoe moet een mens nou weten wat goed voor hem is?

Tarwe is gezond, dat weet toch iedereen?

Tarwe is zo’n beetje de hoeksteen van ons Westerse dieet. Een bruine boterham met kaas. Nederlands erfgoed. En een gezonde lunch.. toch?

We eten met z’n allen heel veel tarwe. Bedenk maar eens wat je vandaag allemaal gegeten hebt: boterhammen of Brinta voor ontbijt, een broodje als lunch, wat (meerganen!) koekjes tussendoor en pasta als avondeten.

Ik zelf ben gek op alles wat met tarwe te maken heeft. Brood, pizza, pasta, koekjes, cake, taart.. kaneelbroodjes! Ik kan er geen genoeg van krijgen. En toch knaagde er iets aan me. Is tarwe eigenlijk wel zo gezond?

De laatste tijd verdiepte ik mezelf in de materie. Ik vind gezond eten sowieso interessant. Ik geloof namelijk dat veel ziektes die we in onze moderne tijd zien, gerelateerd zijn aan voeding. Daarnaast begon in na mijn derde kindje toch echt wel een (ander soort) buikje te krijgen en hadden mijn dochter en ik ‘s ochtends last van buikpijn. Ik voelde mij ook vaak ongelofelijk moe. Zeker ‘s middags nadat ik had gegeten. Zou het aan de tarwe kunnen liggen? Is tarwe ongezond?

We hebben geen tarwe nodig

“Volkorenbrood is gezond.” horen we zo vaak. Maar de waarheid is dat er veel meer voedingstoffen in andere voedingsmiddelen zitten dan in tarwe. “Maar je hebt toch vezels nodig?” Wist je dat in één handje bosbessen meer vezels zitten dan in twee bruine boterhammen? In witte bonen en broccoli en kool zitten net zo goed vezels. En die bevatten meer voedingsstoffen, minder calorieën en vooral minder koolhydraten/suikers. Zet je schrap voor dit bizarre feit:

“Afgezien van wat extra vezels is het eten van twee sneetjes volkorenbrood echt niet veel anders, zo niet vaak slechter, dan een blikje met suiker gezoete frisdrank drinken, of een candybar vol suiker naar binnen werken.” (William Davis, “Broodbuik” jan 2014)

Ik weet niet wat jullie doen, maar mijn kinderen krijgen echt niet dagelijks 2 candybars en een blikje frisdrank. Maar ze eten makkelijk genoeg 6 (gezonde?) volkorenboterhammen op een dag.

Tarwe is eigenlijk niet veel meer dan een (heel lekker) vulmiddel. Het is goedkoop, en het is overal. Daarom is het ook vooral makkelijk. Maar wat betekent die grote tarwe consumptie nou echt voor onze gezondheid? Wat maakt tarwe ongezond?

Het tarwe van nu is niet meer wat het vroeger was

We houden er niet van wanneer er met ons eten gerommeld wordt. Tegenwoordig moet alles weer “puur”. Maar wist je dat het graan wat je nu eet totaal anders is dan het graan waar je overgrootmoeder haar cake mee bakte? In de afgelopen jaren is tarwe naar voren geschoven als dé manier om honger tegen te gaan. Zo heeft met het tarwe allerlei nieuwe eigenschappen gegeven waardoor het sneller en efficiënter zou groeien.

Een voorbeeld hiervan is dat tarwe vroeger heel hoog was, maar tegenwoordig nog maar tot je middel komt. “Dwergtarwe” noemen ze het. Daarnaast zijn er verschillende soorten tarwe ontwikkeld die betere bakeigenschappen hebben. Zo heeft Amerikaans tarwe bijvoorbeeld meer gluten in het meel waardoor het brood beter rijst. Maar zo is het tarwe van nu dus eigenlijk niet meer puur. En dat brengt een aantal problemen met zich mee.

De dingen in tarwe die niet goed voor je zijn (en dat zijn er nogal wat)

1. Gluten

We kennen allemaal wel iemand die een gluten allergie of intolerantie heeft. Gluten zijn de eiwitverbindingen in de tarwe. Maar hoewel maar weinig mensen het labeltje “gluten-allergie” opgeplakt hebben gekregen, zijn er veel meer mensen die op een bepaalde manier niet goed tegen gluten kunnen. De gemodificeerde tarwe van nu bevat gluten proteïne die ons lichaam gewoon niet goed kan afbreken. In een poging dit toch te doen raken onze darmen beschadigd.

Gluten werken ook op onze hersenen. De stoffen die vrij komen wanneer wij tarwe eten binden zich aan opiaatreceptoren, waardoor we ons prettig voelen. Maar het zorgt er ook voor dat je méér wilt. Na dat bord pasta eet je er gemakkelijk nog een, en een toetje en een zak zoutjes. Als dit waar zou zijn betekent dat wanneer je stopt met tarwe eten, je bepaalde ontwenningssymptomen gaat ervaren. En dat klopt ook. (Zie ‘Een maand zonder tarwe‘)

2. Superkoolhydraten (Amylopectine-a)

Tarwe bestaat voornamelijk uit koolhydraten. Maar de ene koolhydraten zijn de andere niet. Wetenschappers hebben het koolhydraat in tarwe de naam amylopectine-a gegeven. Deze koolhydraat wordt supersnel door het lichaam omgezet in glucose, vergelijkbaar met normale witte suiker. Door het eten van tarwe stijgt je suikerspiegel dus flink. Weet je nog? Twee boterhammen doen hetzelfde met je suikerspiegel als een candybar. Je lichaam maakt insuline aan om al die glucose te gebruiken in je lichaam en deze om te zetten in vet. Hoe hoger je bloedsuikerspiegel, hoe meer insuline en hoe meer vet je dus opslaat. Vooral in de buikstreek.

Na het eten van tarwe en het snel stijgen van je suikerspiegel zakt deze ook weer snel naar beneden waardoor je weer “honger” krijgt. Je lichaam wilt er namelijk voor zorgen dat je directe brandstof (glucose) niet op raakt. Hierdoor gaan we nog meer (tarwe) eten. Dit proces zorgt ervoor dat je in een soort achtbaan terecht komt. Je eet tarwe en je bloedsuiker raast omhoog waarna deze weer naar beneden komt en je weer wilt eten. Zo zorgt tarwe ervoor dat we de hele dag trek hebben. Maar het zorgt ook voor vermoeidheid wanneer je suikerspiegel weer gekelderd is. Vraag je jezelf wel eens af waarom je zo graag een dutje wilt doen na een uitgebreide lunch?

Wanneer je constant een hoge bloedsuikerspiegel hebt kan dit leiden tot iets wat men ‘insuline-resistentie’ noemt, je cellen reageren niet meer goed op de insuline. Dit is de oorzaak van ziektes zoals diabetes maar wordt ook gelinkt met Alzheimer.

Het buikvet of vet rondom je organen dat je aanmaakt door de hoge insulinewaarde in je bloed zorgt voor hogere ontstekingswaarde. Hier kun je ook ziek van worden. In het boek ‘Broodbuik’ van William Davis kun je lezen dat de tailleomtrek een krachtige voorspeller bewijst te zijn van o.a. diabetes, hoge bloeddruk, hartziekten, maar ook dementie, reumatische artritis en darmkanker.

3. Lectines

De lectines die gevonden worden in volkorentarwe binden zich aan je insuline receptoren en het darmslijmvlies. Dit veroorzaakt ontstekingen en draagt bij aan auto-immuunziekte en meer insulineresistentie.

4. Phytinezuur

Planten zoals granen willen niet graag gegeten worden. Als ze gegeten worden kunnen ze zich namelijk niet voortplanten. In tegenstelling tot planten waarvan we de vruchten eten waarvan de pitjes logischerwijs weer ergens in de grond komen. Om zichzelf te beschermen maken planten daarom phytinezuur aan, zodat ze minder aantrekkelijk zijn om te eten. Dit phytinezuur zorgt ervoor dat mineralen niet goed door het lichaam worden opgenomen. Denk hier bijvoorbeeld aan calcium wat ons lichaam nodig heeft voor een gezonde bot ontwikkeling. Daarom kan het eten van tarwe dus ook leiden tot botontkalking, pijn aan gewrichten etc.

Zuurdesembrood bevat door het lange rijsproces en het gebruik van zuren veel minder phytinezuur. Wanneer je een gebrek aan mineralen hebt kun je dus beter dit brood eten.

Tarwe is in ieder geval niet echt gezond

De  gevolgen van tarwe gaan nog verder dan hierboven beschreven. Wanneer je de materie echt interessant vindt raad ik je aan het boek ‘Broodbuik’ van William Davis te lezen. (Er is ook een e-book variant) Het is een controversieel boek waar al veel instanties zich tegen hebben uitgesproken (o.a. het Voedingscentrum) maar als je echt de medische gevolgen van tarwe wilt begrijpen is dit zeker een aanrader. Natuurlijk kun je bij elk boek een kritische noot plaatsen en dat is ook belangrijk om te doen. Deze review van ‘Broodbuik’ vond ik zelf erg goed.

Op het internet vindt je ook een een aantal goede bronnen over de gevolgen van tarwe voor je gezondheid. Vooral in het Engels. Dit artikel legt goed uit wat de verschillende stoffen in tarwe met je lichaam doen, met goede links naar andere bronnen.

Voor mij was de informatie in ieder geval voldoende om tarwe (voorlopig) even te vermijden. Ik voel me heel goed! Als je meer wilt lezen over mijn ervaringen met het niet eten van tarwe volg dan Een maand zonder tarwe. (Als je jezelf inschrijft voor de Kookles Updates of de Facebook pagina leuk vindt, krijg je automatisch een berichtje als ik er weer over schrijf)

Maar uiteindelijk denk ik dat je het van niemand aan moet nemen. Probeer het zelf uit! De eerste paar dagen zul je zeker een aantal ontwenningsverschijnselen hebben, dus als je echt wilt weten of het werkt moet je een beetje doorzetten. Ik ben heel benieuwd wat jullie ervan vinden. Laat het me vooral weten!

Wil je graag minder tarwe eten maar weet je niet hoe? Lees dan Tips voor het vervangen van tarwe.

Bedankt voor het lezen!

 

Image courtesy of dan & amenic181 / FreeDigitalPhotos.net